Over ons

De kiem voor de bijzondere samenwerking van het trio wordt gelegd in 1999 met de West-Afrikaans geïnspireerde compositie Zimbutibatiné Mwagakosí. Leufkens heeft dat jaar drie maanden bij een Griot-familie in Brikama, The Gambia gewoond en muzieklessen gevolgd in djembé en in het harpachtige 21-snarig instrument, de kora. Het muziekstuk maakt gebruik van authentiek West-Afrikaans instrumentarium en wordt uiteindelijk in 2000 uitgevoerd door de slagwerkgroep van schutterij St. Hubertus Nattenhoven.

Vier jaar later componeert Cox het muziekstuk ‘Landslide’ gebaseerd op de gelijknamige ballade van rockband El Luxury. Tijdens de uitvoering staan behalve de slagwerkgroep van de Koninklijke Oude Harmonie van Eijsden, ook het rockkwartet zelf, een pianiste, en een 40-koppig koor op het podium.

In 2006 starten Cox, Marx en Leufkens hun muzikaal-wetenschappelijke reis. Het muziekstuk ‘Scene Analysis’  wordt gecomponeerd en uiteindelijk uitgevoerd door de slagwerkgroep van de Koninklijke Oude Harmonie van Eijsden. Scene Analysis behandelt de thema’s auditieve waarneming en Gestalt psychologie. In het muziekstuk wordt aangetoond dat de hersenen zich volgens bepaalde wetten gedragen als het om het waarnemen van fysieke prikkels gaat. Componist Vincent Cox maakt optimaal gebruik van de Gestalt wetten en de daarmee gepaard gaande onjuiste interpretatie van fysieke stimuli. In de compositie wordt de toehoorder meerdere malen op het verkeerde been gezet en tot het eind uitgedaagd na te gaan of hetgeen men waarneemt daadwerkelijk wordt gespeeld.

In de drie jaar na Scene Analysis wordt gewerkt aan de compositie ‘Phrenology’. In Phrenology worden diverse hersenkernen verklankt en het stuk wordt in 2009 meerdere malen, waaronder ook tijdens de jaarlijkse en mondiale Brain Awareness Week, uitgevoerd door de slagwerkgroep van de Philharmonie Sittard. Hoewel in Scene Analysis ook al gebruikt wordt gemaakt van meer dan alleen slagwerk, wordt in Phrenology voor het eerst serieus gewerkt aan een totaalproductie. Naast de compositie die overigens ook een blazerssectie omhelst, worden geschikte teksten uitgezocht, nagedacht over de voertaal van het werk, en worden visualisaties ontworpen ter ondersteuning van de muziek. Ook begint zich een vaste groep sympathisanten te vormen die een bijdrage levert aan de productie. Pianiste Simone Leufkens-Peters, sopraan Claudia Couwenbergh, ontwerper en gitarist Yves Dupuits, en muziektechnicus Jean Steins werken herhaaldelijke mee aan vrijwel alle producties.

In het jaar van de première van Phrenology wordt een begin gemaakt aan de derde compositorische synthese tussen muziek en wetenschap. Leufkens is dan werkzaam als post-doc aan de Faculteit der Psychologie en Neurowetenschappen van de Universiteit Maastricht. Hij verzorgt daar een introductiecursus over psychologie waarin de thema’s sociaal gedrag, persoonlijkheid, waarneming, taal, en bewustzijn worden behandeld. Al snel komt hij op het idee om deze onderwerpen als uitgangspunt te nemen voor een nieuwe slagwerkcompositie, genaamd ‘L’Uomo’.

L’Uomo is niet alledaags in het kwadraat. In totaal bezetten 25 slagwerkers van de harmonie St. Michaël Thorn, een koperkwintet, een DJ, een sopraan, en een pianiste het podium. Gedurende 50 minuten staat de mens centraal en worden vijf thema’s – sociaal gedrag, persoonlijkheid, waarneming, taal, en bewustzijn – verklankt. In L’Uomo wordt de mens tegelijkertijd geëerd en bespot. Met L’Uomo gaan de makers overigens nog een stap verder in hun ideeën van een totaalproductie. De muzikale uitvoering wordt uitgebreid met een expositie van door het thema geïnspireerde schilderijen van kunstenaars Harry van Meurs en Wil Liebens en een introductie en wetenschappelijke uitleg door Arie van der Lugt, universitair hoofddocent aan de Faculteit der Psychologie en Neurowetenschappen van de Universiteit Maastricht.

De recensies na L’Uomo’s première zijn lovend, en de 600 toeschouwers zijn zonder uitzondering diep geraakt door de klanken, teksten en beelden van het stuk. Het sterkt de makers van L’Uomo in de gedachte dat ze goede weg zijn ingeslagen en dat het interessant zou kunnen zijn een wat zwaarder thema te behandelen in toekomstige producties.

In de tijd dat aan L’Uomo gerepeteerd is, is een vierde compositie ontwikkeld, genaamd ‘Somnophonography’. Somnophonography, is een mathematische beschouwing van de verschillende slaapfases die een mens doorloopt tijdens één slaapcyclus. De verschillende stadia van de slaap worden gekenmerkt door verschillen in hersenactiviteit. De frequenties van de hersengolven die de slaapfases definieren zijn als uitgangspunt genomen voor het muziekstuk. De slagwerkgroep van de Philharmonie Sittard zal op 19 juni 2016 de première voor haar rekening nemen. Voorafgaand aan de uitvoering zal er een expositie van schilderijen plaatsvinden van kunstenaarscollectief Art Delicious en een werk van kunstenaar Jan Ruigt zal tijdens de uitvoering de muziek visueel ondersteunen.

Op 10 januari 2016 is de nieuwste creatie van componist en slagwerker Vincent Cox in première gegaan in Theaterhotel De Oranjerie te Roermond. Het was alweer de vijfde muzikaal-wetenschappelijke uiteenzetting die ontsproten is uit het brein van neurowetenschapper Tim Leufkens en uitgevoerd werd onder de muzikale leiding van Frank Marx. Deze keer was het thema dementie en de slagwerkgroep van harmonie St. Michaël Thorn bracht onder de titel ‘Demenz’ een ode aan zij die lijden en hebben geleden aan deze verwoestende ziekte en aan hun naasten.

Met Demenz zetten de makers een volgende stap in hun eigen gecreëerde genre van muzikaal-wetenschappelijke composities. In Demenz wordt de neurologische aandoening dementie verklankt. Het onderwerp van het muziekstuk brengt automatisch met zich mee dat de sfeer van het muziekstuk serieus is. De achteruitgang in geheugen, cognitie, functioneren, persoon is de grote lijn in het muziekstuk, maar er zijn ook ‘oplevingen’ te horen. Behalve een eerbetoon wordt er met Demenz ook getracht om dementie onder de aandacht te brengen en om zo een steentje bij te dragen aan de bestrijding van deze aangrijpende ziekte voor zowel patiënt als naasten.

Demenz wordt uitgevoerd door de slagwerkgroep van Harmonie St. Michaël Thorn aangevuld met hout- en koperblazers van dezelfde harmonie, vrouwenkoor Thorensis uit Thorn, sopraan Claudia Couwenbergh, tenor Pascal Pittie, pianist Simone Leufkens-Peters, en gitarist Yves Dupuits. Naast visuele ondersteuning van werken van kunstenaar Harry van Meurs werd de finale van het muziekstuk ondersteund door dans van Mickéla Peters en Nikki Bourry van Urban Dance Factory Sittard.

In de daaropvolgende jaren werkt Verklanking aan alweer haar zesde project. De tijd is rijp om een ode te brengen aan wetenschap in het algemeen. In het najaar van 2018 staan slagwerkers en hout en koperblazers van zowel de Philharmonie Sittard als de harmonie St. Michaël Thorn op het podium samen met Vocal Group Odeon uit Maastricht en sopraan Claudia Couwenbergh. De wetenschappen Natuurkunde, Biologie, Wiskunde en Psychologie worden adembenemend mooi verklankt en door vier wetenschappers enthousiast ingeleid. Het avondvullende programma voor fijnproevers in muziek én liefhebbers van wetenschap wordt ook door de Limburgse media opgepikt. Omroep L1 maakt TV opnames tijdens de première in de Stadschouwburg in Sittard en zendt de derde en laatste uitvoering in de Maastrichtse Sint Janskerk integraal uit in hun klassieke zondagavond.

Na Science denkt Verklanking na over nieuwe onderwerpen, maar ook nieuwe uitvoeringsvormen. Hoog op de lijst staat mentale gezondheid waarin gedacht wordt aan de creatie van een vierluik genaamd La mente (de psyche). In La mente zullen vier mentale stoornissen worden verklankt: depressie, posttraumatische stressstoornis (PTSS), angststoornis, en insomnie (slapeloosheid). Afgesproken wordt om het vierluik stapsgewijs te componeren en de werken ook separaat van elkaar uit te voeren. In het najaar van 2019 komt Verklanking in contact met de Dutch Marines Rowing Challenge en Stichting Help Ze Thuiskomen, twee organisaties die zich inzetten voor militaire veteranen die te maken hebben met PTSS. Dit leidt uiteindelijk tot een vruchtbare samenwerking en een prachtig eerbetoon aan hun militaire kameraden: Op 5 september 2020, de dag van PTSS, wordt Il passato nel presente (het verleden in het heden) opgenomen in het Mariniermuseum te Rotterdam en ’s avonds uitgezonden tijdens de live-benefiet uitzending Help ze thuiskomen.

Rond dezelfde periode werkt Verklanking ook aan het tweede deel van La Mente: Da parte. Een verklanking van de ziekte depressie. In deze compositie wordt samengewerkt met Vocaal ensemble Quint uit Venlo en uitvoeringen staan gepland op 20 en 21 november 2021. Helaas gooien de ontwikkelingen van de Covid-pandemie roet in het eten. Uitvoeringen moeten worden geannuleerd en er wordt gekeken naar nieuwe data in veiligere seizoenen van het jaar. Een half jaar later, op 22 mei, vindt dan toch de première van Da parte plaats in de St. -Petruskerk te Sittard. In een smaakvolle ambiance met excellente akoestiek ontroeren de muzikanten het publiek diep.

De pandemie dwingt Verklanking ook om eens na te denken over welke uitvoeringsvormen wél mogelijk zijn als er beperkingen worden opgelegd. Kleinere ensembles, samenwerkingen met individuen lijken haalbaarder dan uitgebreide projecten met grote groepen. Het contact met de Venlose singer-songwriter Linda Zijlmans kan niet op een beter moment komen. Gezamenlijk wordt gewerkt aan het project Patiëntenverhalen waarin patiënten worden gevolgd in hun ervaring met het ziekenhuis en hun zorgverleners. Uitvoeringen zijn zo goed als onmogelijk in het jaar 2021 en daarom wordt al snel besloten om de werken live op te nemen. Ik aodem in (over een patiënt in een MRI scanner), Druimeloze slaop (over een patiënt in de operatiekamer), en Verlaere (over een patiënt op de spoedeisende hulp), worden in de loop van het tweede coronajaar uitgebracht en stuk voor stuk bijzonder positief ontvangen. In juni 2022 komen Verklanking en Linda Zijlmans met het vierde deel van Patiëntenverhalen, getiteld Te vruueg. Het muziekstuk handelt over het gevecht dat een te vroeggeboren baby moet leveren, de zorgen en angsten die de ouders hebben en de cruciale rol van het verplegend personeel. Verklanking en Linda kijken terug op een uiterste succesvolle samenwerking met vier indrukwekkende werken.

Uiteraard kijkt Verklanking ook altijd vooruit en is het in 2022 alweer volop bezig met de voorbereidingen voor een groot project dat uiteindelijk in 2024 ten gehore gebracht zal worden.